Anubis - Egipskie bóstwo mumifikacji

Dzisiaj chciałam wam napisać o jednym z najbardziej rozpoznawalnych bogów Starożytnego Egiptu - ANUBISIE - zwanym też Inpu lub Anepu, bogu nekropoli "Panu Świętej Ziemi", strażniku procesu mumifikacji, tak ważnym w Egipcie królów.

Narodziny Anubisa

Legenda głosi, że Anubis to syn porzucony przez Neftydę (siostrę Ozyrysa i Izidy), która podstępnie zbliżyła się do Ozyrysa (upiła go i upodobniła się do Izydy). Kiedy Izyda dowiedziała się, że Neftyda powiła dziecko i je porzuciła (z obawy przed zemstą swego męża Seta), odszukała je i troskliwie wychowała.

To jedna z najpopularniejszych wersji mitu o narodzinach Anubis, ale żeby zrozumieć zawiłości "rodzinne" w/w postaci trzeba trochę orientować się w mitologi Egiptu. Pojawiają się tez inne wersje legendy gdzie Anubis jest:

*synem Re i Hesat (Teksty Piramid)

*synem Seta i Neftydy

Gdy Izyda odnalazła rozczłonkowane ciało swego męża Ozyrysa, Ra wysłał Anubisa, aby ten przeprowadził czynności pogrzebowe, zabalsamował go i zawinął w bandaże. 

Anubis jest jednym z najstarszych bóstw Egiptu. Pojawia się na przedstawieniach w grobowcach z I Dynastii (315-2890 p.Ch). Jego zadaniem była ochrona zmarłych. Był bogiem który czuwał na prawidłowym przebiegiem procesu mumifikacji, życiu po śmierci, był patronem zagubionych dusz i beznadziei. 

Dlaczego przedstawiano go z głową szakala??

Dzikie psy i szakale często rozkopywały groby i niszczyły ciała (tak ważne dla Egipcjan dla życia po śmierci). Przyjęcie przez boga głowy danego zwierzęcia miało na celu przejęcie jego siły (ale w tym dobrym wymiarze). Dlatego Anubis z głową szakala wydał się najlepszym ich obrońcą przed dzikimi zwierzętami. 

Przedstawiany był jako czarny pies, hybryda pas i szakala ze szpiczastymi uszami albo jako muskularny mężczyzna z głową szakala. Jego kolor - czarny - również jest symboliczny, ale nie z powodu czarnych szakali czy psów. Czarny symbolizuje rozkład ciała, tak jak rodzące się słońce nad Nilem reprezentuje regeneracje i życie. Jako potężny czarny pies, został obrońcą zmarłych, który pilnował prawidłowego przebiegu pogrzebania i towarzyszył zmarłemu w zaświatach aż do zmartwychwstania.  Kolejnym jego imieniem było "Pierwszy człowiek zachodu, ten który wskrzesił Ozyrysa" - oznacza to że był panem krainy umarłych - która według wierzeń egipskich znajdowała się na zachodzie. Później miano pana krainy umarłych przejął Ozyrys.  

Jak przedstawiano Anubisa? 

Anubis jest jednym z bogów którego najwcześniej przedstawiano na ścianach grobowców. Przywoływany był do ochrony zmarłych, zwykle ukazywano jako pielęgnujący ciało króla, przewodniczył mumifikacji i pogrzebowi, lub stał z Ozyrysem, Totem i innymi bogami podczas ważenia serca i duszy w sali prawdy w zaświatach. Popularnym przedstawieniem Anubisa jest stojący lub klęczący mężczyzna z głowa szakala, trzymający złota wagę, na której jest ważone serce lub dusza przeciw  białemu piórku prawdy.

Papirus z grobu żyjącej 2300 lat temu kobiety o imieniu Taatum, który przedstawia sąd zmarłego psychostasis w sali prawdy 

Na papirusie widzimy od lewej na tronie Ozyrysa, który przewodził sądowi, na podeście pożeraczkę Ammit (której rzucano serce/duszę zmarłego jeśli waga pokazała niekorzystny wynik - czyli zmarły był zły i niegodziwy w ziemskim życiu, pożarcie serca/duszy oznaczało wieczną tułaczkę duszy i brak możliwości wejścia w zaświaty i życia wiecznego w szczęściu i dostatku), następnie wagę z piórkiem i sercem zmarłego. Pod wagą stoi Tot - bóg mądrości z głową ibisa, za nim Anubis. Następnie bogini Maat (bogini ładu, prawdy i sprawiedliwości) prowadzi zmarłą Taatum przed oblicze Ozyrysa.  

Ciekawe informacje:

* córką Anubisa była Qebhet (Kabecht), która przynosi zimną wodę umarłym w sali prawdy i pociesza nowo zmarłych.

* miastem kultu Anubisa było Cynopolis (miasto psa), ale w innych miastach było dużo pomniejszych świątyń. Neter XVII nomu południowego 

*kaplica Anubisa znajdowała się w świątyni Hayszepsut w Deir el-Bahri

*podczas ceremonii pogrzebowej kapłani dokonywali mumifikacji w maskach Anubisa

*podczas mumifikacji Ozyrysa, Anubisowi pomagali 4 synowie Horusa, zostali w ten sposób strażnikami wnętrzności zmarłego, przechowywanych w specjalnych naczyniach Kanopach 

Imset - głowa ludzka - wątroba

Hapi - głowa pawiana - płuca

Kebehsenuf - głowa sokoła - jelita

Duamutefa - głowa psa podobnego do szakala - żołądek

Bibliografia:

www - Anubis - Ancient History Encyclopedia

Barry J. Kemp - Starożytny Egipt

Wiesław Bator - Religia Starożytnego Egiptu

Ada Russo Pavan - Tajemna wiedza Egiptu

Guy Rachet - Słownik cywilizacji egipskiej

Andrzej Niwiński - Mity i symbole Starożytnego Egiptu

Jadwiga Lipińska, Marek Marciniak - Mitologia starożytnego Egiptu

Mam nadzieje że powyższy artykuł się wam podobał :) 

Zapraszam do polubienia strony na Facebook